اصفهان یا اسپهان شهری باستانی و سرشار از تاریخ و هنر و معماری که با عنوان نصف جهان در همه ذهن ها نقش بسته است. اصفهان پس از اسلام مدت‌ها پایتخت صفویان بود و آثار تاریخی زیادی از این عصر در دل اصفهان قرار دارد. قصد داریم در بناهای تاریخی این شهر گشتی بزنیم و گوشه ای از زیبایی هایش را مرور کرده و شما عزیزان را با پل و مناره های اصفهان آشنا کنیم.
پل و مناره های اصفهان
اصفهان یا اسپهان شهری باستانی و سرشار از تاریخ و هنر و معماری که با عنوان نصف جهان در همه ذهن ها نقش بسته است.
اصفهان پس از اسلام مدت‌ها پایتخت صفویان بود و آثار تاریخی زیادی از این عصر در دل اصفهان قرار دارد.
قصد داریم در بناهای تاریخی این شهر گشتی بزنیم و گوشه ای از زیبایی هایش را مرور کرده و شما عزیزان را با پل و مناره های اصفهان آشنا کنیم.
سی و سه پل
سی و سه پلیکی از شاخص‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان و متعلق به دوران سلطنت شاه عباس صفوی است که در اوایل قرن ۱۱ هجری قمری و در سال ۱۰۰۸ قمری احداث شد.
این پل که مهارت معماران ایران را به تصویر می‌کشد بر روی زاینده‌رود با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض که به دلیل ساخت آن توسط الله‌وردی خان اوندیلادزه گرجی، با نام پل الله وردی خان نیز شناخته می شود.
آدرس: میدان انقلاب اسلامی، خیابان چهارباغ عباسی
پل خواجو
پل خواجو در شرق سی و سه پل قرار دارد که در زمان شاه عباس دوم صفوی می باشد و در سال ۱۰۶۰ هجری قمری بنا و علاوه بر معماری چشم نواز، نقاشی های زیبایی را نیز به نمایش می گذارد و قسمت میانی آن همچون نگینی می درخشد.
در میانه ی پل خواجو، ساختمانی مشهور به بیگربیکی قرار دارد که محل اقامت موقتی شاه صفوی و خانواده وی بوده است.
این پل با ۱۳۳ متر طول و ۱۲ متر عرض و ۲۴ دهانه از ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۱۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به شمار می رود.
آدرس : محله ی خواجو
پل شهرستان
پل شهرستان یکی از قدیمی ترین پل ها بر روی زاینده رود میباشد که زمان ساخت آن به دوره ی ساسانیان باز میگردد.
این پل را با نام های دیگری نظیر پل جی یا پل جسر حسین نیز می‌شناسند.
این پل در واقع یک پل جنگی و نظامی بوده است که نام آن از تاریخ ۱ دی ۱۳۴۸ با شماره ی ۸۸۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: خیابان سلمان فارسی
پل مارنان
پل مارنان یکی از پل های تاریخی متصل کننده دوساحل شمالی و جنوبی رودخانه زاینده رود به یکدیگر میباشد.
نام اصلی این پل ماربین است که از واژه ی مهربین می آید و دارای نام های دیگری همچون سرفراز، ماربانان و مادنان نیز میباشد.
آدرس: بزرگراه خیام، بین پل فلزی و پل وحید ، انتهای بوستان سعدی
پل چوبی (جویی)
پل چوبی نام پلی کم عرض بر روی زاینده رود میباشد که دارای ۱۴۷ متر طول بوده و قدمت آن به زمان شاه عباس دوم در سال ۱۰۶۵ هجری قمری میرسد.
در میانه ی پل، برج شش گوشه ای وجود دارد که چشمه‌های آب جاری در آن محیط خوبی را برای امیران، اشراف، مهمانان و سفیرانی که به حضور شاه می آمدند ایجاد می کردند.
آدرس : میان دو پل الله‌وردی خان و پل خواجو
مناره باغ قوشخانه
مناره باغ قوشخانه که در زبان محلی به باقوشخانه شهرت دارد؛ بنایی مربوط به سده ی هشتم هجری بوده که یادگار دوران ایلخانیان می باشد.
این مناره با ۳۸ متر ارتفاع، یکی از دو مناره ی مسجد باباسوخته یا مصلی است و از جفت آن اثری دیده نمی شود که برخی نیز به دلیل مجاورت با آرامگاه علی بن سهل، آن را منار علی بن سهل می خوانند.
این مناره در تاریخ ۲۱ آبان ماه ۱۳۱۷ با شماره ی ۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: شمال غربی محله جویبار، جنب باغ قوشخانه
منارجنبان
منارجنبان نام جالب و عجیبی است که به مناره هایی اتلاق می شود که قابل تحرک هستند؛ مناره های منارجنبان هرکدام از سطح زمین دارای 17.5 متر ارتفاع و پهنای 9 متر میباشند.
چندین منارجنبان در ایران وجود دارد که معروف ترین آن در اصفهان و دیگری در شهرستان اردکان قرار دارد.
منار جنبان از تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ با شماره ی ۳۴۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: خیابان آتشگاه
مناره چهل دختر
مناره چهل دختر میله ای مدور به ارتفاع ۲۴ متر می باشد که به طور کلی با پایه ۲۹ متر ارتفاع دارد کحه قدمت آن به دوران سلطان محمد بن ملكشاه سلجوقي در سده ششم هجری میرسد.
تزیينات آجری و وجود سه كتيبه در این مناره كه دو تاي آن به خط كوفي و يكي به خط نسخ است هنر ایرانی را به نمایش می گذارد.
اهالی اصفهان معتقد بودند که این مناره باعث گشایش بخت دختران می شود.
در گذشته دختران دم بخت مقداری گردو می خریدند و پس از شکستن آنها در کنار مناره همراه کشمش به عابران و مردم تعارف می کردند تا بختشان باز شود.
این سازه در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شماره ۲۳۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: میدان قدس (طوقچی)، خیابان سروش
مناره دارالضیافه
مناره دارالضیافه دارای یک سردری و دو گلدسته ی آجری است که مزین به هنر مقرنس‌کاری و کاشی معرق رنگین می باشد که متعلق به سده ی هشتم هجری قمری میباشد.
نام این سازه از تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ با شماره ی ۲۷۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: چهارراه ابن سینا، خیابان کمال
مناره زیار
مناره ی زیار سازه ای با تزیینات آجری در روستای زیار است که ساخت آن مربوط به قرن ششم هجری قمری و تنها نمونه ی مناره ی سه طبقه اصفهان می باشد.
این مناره یک پایه ی آجری دارد و به صورت ۸ گوشه ساخته شده و ضخامت دیوار منار ۴۶ سانتی متر و ارتفاع آن ۵۰ متر است.
این مناره در ۲۹ آذر ۱۳۱۶ با شماره ی ۲۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: ۳۰ کیلومتری شرق اصفهان، ساحل جنوبی زاینده رود
مناره ساربان
مناره ی ساربان با ۵۴ متر ارتفاع متعلق به عهد سلجوقی در قرن ششم هجری قمری میباشد.
مناره ساربان به ۴ بخش تقسیم می شود:
در بخش اول آجرچینی ساده وجود دارد اما در بخش های دوم و سوم تزیینات آجری به سطحی عالی می رسد.
در بخش چهارم، تاج اولِ مناره با مقرنس های آجری و کاشی فیروزه ای و در بخش پنجم باز هم تزیینات آجری به چشم می خورد. بخش ششم و هفتم به ترتیب تاج دوم مناره و تارُک مناره هستند.
این مناره از تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شماره ی ۲۳۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: شمال محله جویباره (بخش یهودی‌نشین اصفهان)
مناره مسجدعلی
مناره ی علی بیش از ۵۰ متر ارتفاع داشته است اما به دلیل فروریختن قسمتی از آن ۴۸ متر از آن دیده می شود که قدمت آن به قرن ششم و حدود ۵۲۵ – ۵۱۵ هجری قمری بازمیگردد.
مناره علی دارای ۵ کتیبه بوده که ۳ کتیبه ی اول کلمات و عبارات مذهبی را با کاشی فیروزه ای از پایین به بالا به خط کوفی بر زمینه آجری نشان می دهد.
کتیبه ی چهارم دارای اشعار مذهبی به خط بنائی گچی بر زمینه شطرنجی می باشد و بر روی کتیبه ی پنجم آیه ای از سوره آل عمران با خط بنایی بر زمینه گچی نقش بسته است.
این مناره از تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ی ۹۶ در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: ميدان امام علی(ع) ، محله هارونيه
مناره های دردشت
مناره های دردشت با ارتفاع 15 متر که امروزه از انها تنها 8متر باقی مانده و قدمت آنها به قرن ۷ و ۸ هجری قمری باز می گردد.
این سازه ی آجری از تاریخ ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ با شماره ی ۱۱۵ در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: خیابان ابن سینا، بازارچه دردشت، کوی دردشت
مناره گلدسته
مناره گلدسته که با نام های مناره خواجه عالم یا گلبار نیز شناخته می شود و قدمت آن به قبل از سال ۱۰۶۷ هجری قمری و نیمه دوم دوره ی سلجوقی میرسد.
در میان ساکنان اصفهان افسانه ای از وجود گنج خسروانی در زیر این مناره و ماری به بزرگی یک گوسفند در نقش محافظ گنج حکایت دارد.
آدرس: محله دردشت، نزدیک مدرسه شفیعیه
با عرض پوزش از این مناره تاریخی تصویری یافت نشد
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | مدارس تاریخی اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | کلیساهای تاریخی اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | موزه‌های اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | جاذبه‌های تاریخی اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | جاذبه‌های گردشگری اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | مساجد تاریخی اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | آرامگاه‌های اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | امامزاده‌های اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | طبیعت گردی اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | دهکده‌های اطراف اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | هتل های اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | خانه‌های تاریخی اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | اقامتگاه‌های بوم گردی اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | مراکز خرید اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | رستوران‌های برتر اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | کافه‌های برتر اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | شهربازی‌های اصفهان
- جاذبه‌های گردشگری اصفهان | استخرهای اصفهان
سی و سه پل
سی و سه پل یکی از شاخص‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان و متعلق به دوران سلطنت شاه عباس صفوی است که در اوایل قرن ۱۱ هجری قمری و در سال ۱۰۰۸ قمری احداث شد.
این پل که مهارت معماران ایران را به تصویر می‌کشد بر روی زاینده‌رود با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض که به دلیل ساخت آن توسط الله‌وردی خان اوندیلادزه گرجی، با نام پل الله وردی خان نیز شناخته می شود.
آدرس: میدان انقلاب اسلامی، خیابان چهارباغ عباسی
پل خواجو
پل خواجو در شرق سی و سه پل قرار دارد که در زمان شاه عباس دوم صفوی می باشد و در سال ۱۰۶۰ هجری قمری بنا و علاوه بر معماری چشم نواز، نقاشی های زیبایی را نیز به نمایش می گذارد و قسمت میانی آن همچون نگینی می درخشد.
در میانه ی پل خواجو، ساختمانی مشهور به بیگربیکی قرار دارد که محل اقامت موقتی شاه صفوی و خانواده وی بوده است.
این پل با ۱۳۳ متر طول و ۱۲ متر عرض و ۲۴ دهانه از ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۱۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به شمار می رود.
آدرس : محله ی خواجو
پل شهرستان
پل شهرستان یکی از قدیمی ترین پل ها بر روی زاینده رود میباشد که زمان ساخت آن به دوره ی ساسانیان باز میگردد.
این پل را با نام های دیگری نظیر پل جی یا پل جسر حسین نیز می‌شناسند.
این پل در واقع یک پل جنگی و نظامی بوده است که نام آن از تاریخ ۱ دی ۱۳۴۸ با شماره ی ۸۸۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: خیابان سلمان فارسی
پل مارنان
پل مارنان یکی از پل های تاریخی متصل کننده دوساحل شمالی و جنوبی رودخانه زاینده رود به یکدیگر میباشد.
نام اصلی این پل ماربین است که از واژه ی مهربین می آید و دارای نام های دیگری همچون سرفراز، ماربانان و مادنان نیز میباشد.
آدرس: بزرگراه خیام، بین پل فلزی و پل وحید ، انتهای بوستان سعدی
پل چوبی (جویی)
پل چوبی نام پلی کم عرض بر روی زاینده رود میباشد که دارای ۱۴۷ متر طول بوده و قدمت آن به زمان شاه عباس دوم در سال ۱۰۶۵ هجری قمری میرسد.
در میانه ی پل، برج شش گوشه ای وجود دارد که چشمه‌های آب جاری در آن محیط خوبی را برای امیران، اشراف، مهمانان و سفیرانی که به حضور شاه می آمدند ایجاد می کردند.
آدرس : میان دو پل الله‌وردی خان و پل خواجو
مناره باغ قوشخانه
مناره باغ قوشخانه که در زبان محلی به باقوشخانه شهرت دارد؛ بنایی مربوط به سده ی هشتم هجری بوده که یادگار دوران ایلخانیان می باشد.
این مناره با ۳۸ متر ارتفاع، یکی از دو مناره ی مسجد باباسوخته یا مصلی است و از جفت آن اثری دیده نمی شود که برخی نیز به دلیل مجاورت با آرامگاه علی بن سهل، آن را منار علی بن سهل می خوانند.
این مناره در تاریخ ۲۱ آبان ماه ۱۳۱۷ با شماره ی ۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: شمال غربی محله جویبار، جنب باغ قوشخانه
منارجنبان
منارجنبان نام جالب و عجیبی است که به مناره هایی اتلاق می شود که قابل تحرک هستند؛ مناره های منارجنبان هرکدام از سطح زمین دارای 17.5 متر ارتفاع و پهنای 9 متر میباشند.
چندین منارجنبان در ایران وجود دارد که معروف ترین آن در اصفهان و دیگری در شهرستان اردکان قرار دارد.
منار جنبان از تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ با شماره ی ۳۴۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: خیابان آتشگاه
مناره چهل دختر
مناره چهل دختر میله ای مدور به ارتفاع ۲۴ متر می باشد که به طور کلی با پایه ۲۹ متر ارتفاع دارد کحه قدمت آن به دوران سلطان محمد بن ملكشاه سلجوقي در سده ششم هجری میرسد.
تزیينات آجری و وجود سه كتيبه در این مناره كه دو تاي آن به خط كوفي و يكي به خط نسخ است هنر ایرانی را به نمایش می گذارد.
اهالی اصفهان معتقد بودند که این مناره باعث گشایش بخت دختران می شود.
در گذشته دختران دم بخت مقداری گردو می خریدند و پس از شکستن آنها در کنار مناره همراه کشمش به عابران و مردم تعارف می کردند تا بختشان باز شود.
این سازه در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شماره ۲۳۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: میدان قدس (طوقچی)، خیابان سروش
مناره دارالضیافه
مناره دارالضیافه دارای یک سردری و دو گلدسته ی آجری است که مزین به هنر مقرنس‌کاری و کاشی معرق رنگین می باشد که متعلق به سده ی هشتم هجری قمری میباشد.
نام این سازه از تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ با شماره ی ۲۷۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: چهارراه ابن سینا، خیابان کمال
مناره زیار
مناره ی زیار سازه ای با تزیینات آجری در روستای زیار است که ساخت آن مربوط به قرن ششم هجری قمری و تنها نمونه ی مناره ی سه طبقه اصفهان می باشد.
این مناره یک پایه ی آجری دارد و به صورت ۸ گوشه ساخته شده و ضخامت دیوار منار ۴۶ سانتی متر و ارتفاع آن ۵۰ متر است.
این مناره در ۲۹ آذر ۱۳۱۶ با شماره ی ۲۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: ۳۰ کیلومتری شرق اصفهان، ساحل جنوبی زاینده رود
مناره ساربان
مناره ی ساربان با ۵۴ متر ارتفاع متعلق به عهد سلجوقی در قرن ششم هجری قمری میباشد.
مناره ساربان به ۴ بخش تقسیم می شود:
در بخش اول آجرچینی ساده وجود دارد اما در بخش های دوم و سوم تزیینات آجری به سطحی عالی می رسد.
در بخش چهارم، تاج اولِ مناره با مقرنس های آجری و کاشی فیروزه ای و در بخش پنجم باز هم تزیینات آجری به چشم می خورد. بخش ششم و هفتم به ترتیب تاج دوم مناره و تارُک مناره هستند.
این مناره از تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شماره ی ۲۳۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: شمال محله جویباره (بخش یهودی‌نشین اصفهان)
مناره مسجدعلی
مناره ی علی بیش از ۵۰ متر ارتفاع داشته است اما به دلیل فروریختن قسمتی از آن ۴۸ متر از آن دیده می شود که قدمت آن به قرن ششم و حدود ۵۲۵ – ۵۱۵ هجری قمری بازمیگردد.
مناره علی دارای ۵ کتیبه بوده که ۳ کتیبه ی اول کلمات و عبارات مذهبی را با کاشی فیروزه ای از پایین به بالا به خط کوفی بر زمینه آجری نشان می دهد.
کتیبه ی چهارم دارای اشعار مذهبی به خط بنائی گچی بر زمینه شطرنجی می باشد و بر روی کتیبه ی پنجم آیه ای از سوره آل عمران با خط بنایی بر زمینه گچی نقش بسته است.
این مناره از تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ی ۹۶ در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: ميدان امام علی(ع) ، محله هارونيه
مناره های دردشت
مناره های دردشت با ارتفاع 15 متر که امروزه از انها تنها 8متر باقی مانده و قدمت آنها به قرن ۷ و ۸ هجری قمری باز می گردد.
این سازه ی آجری از تاریخ ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ با شماره ی ۱۱۵ در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: خیابان ابن سینا، بازارچه دردشت، کوی دردشت
مناره گلدسته
مناره گلدسته که با نام های مناره خواجه عالم یا گلبار نیز شناخته می شود و قدمت آن به قبل از سال ۱۰۶۷ هجری قمری و نیمه دوم دوره ی سلجوقی میرسد.
در میان ساکنان اصفهان افسانه ای از وجود گنج خسروانی در زیر این مناره و ماری به بزرگی یک گوسفند در نقش محافظ گنج حکایت دارد.
آدرس: محله دردشت، نزدیک مدرسه شفیعی